به گزارش خوانش فردا،در دهه‌های اخیر، تغییرات اقلیمی به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های جهانی تبدیل شده است. افزایش دما، بالا آمدن سطح دریاها، خشکسالی‌ها، طوفان‌ها و سایر پدیده‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی، کشورها را به سمت بهره‌گیری از فناوری‌های نوین سوق داده است.
یکی از این فناوری‌ها که نقش کلیدی در این عرصه دارد، استفاده از “ماهواره‌های سنجش از راه دور” برای پایش محیط زیست و تغییرات جوی است. تجربه‌های موفق کشورهایی که از این فناوری برای رصد تغییرات اقلیمی بهره برده‌اند، می‌تواند الگویی برای سایر کشورها، از جمله ایران باشد.
ماهواره‌های سنجش از دور (Remote Sensing Satellites) ماهواره‌هایی هستند که با استفاده از تجهیزات و سنسورهای پیشرفته، داده‌ها و تصاویر مربوط به سطح زمین، جو، و اقیانوس‌ها را از فاصله دور و بدون تماس مستقیم جمع‌آوری می‌کنند.
این ماهواره‌ها در مدار زمین قرار می‌گیرند و از تکنیک‌های مختلف برای اندازه‌گیری پارامترهای گوناگون محیطی، جوی و سطحی استفاده می‌کنند. سنجش از راه دور به صورت فعال (مانند رادارها) یا غیرفعال (مانند سنسورهای تصویربرداری نوری یا فروسرخ) انجام می‌شود.
انواع و نمونه‌هایی از ماهواره‌های سنجش از دور
۱. ماهواره‌های اپتیکال (Optical Satellites):
این ماهواره‌ها از نور مرئی و نزدیک به فروسرخ برای تصویربرداری از سطح زمین استفاده می‌کنند.
Landsat (ناسا): یکی از مشهورترین و قدیمی‌ترین برنامه‌های سنجش از دور که از سال ۱۹۷۲ آغاز شده است. ماهواره‌های سری Landsat داده‌های مربوط به پوشش گیاهی، تغییرات کاربری زمین، و منابع آب را فراهم می‌کنند.
Sentinel (اتحادیه اروپا): سری ماهواره‌های برنامه کوپرنیکوس که شامل Sentinel-2 (برای پایش تغییرات سطح زمین و پوشش گیاهی) و Sentinel-3 (برای رصد اقیانوس‌ها و جوی) می‌شود.
۲. ماهواره‌های راداری (Radar Satellites):
این ماهواره‌ها از امواج راداری برای سنجش زمین استفاده می‌کنند که قابلیت کار در هر شرایط جوی و در شب و روز را دارند.
Sentinel-1 (اتحادیه اروپا): ماهواره‌ای با رادار با دهانه ترکیبی (Synthetic Aperture Radar – SAR) که می‌تواند تغییرات سطح زمین را با دقت بالا، حتی در شرایط ابری یا تاریک، اندازه‌گیری کند.
Radarsat (کانادا): این سری ماهواره‌ها برای پایش تغییرات سطح زمین و یخ‌ها در مناطق قطبی، و نیز برای بررسی تغییرات زیربنایی و مدیریت منابع طبیعی استفاده می‌شوند.
۲. ماهواره‌های راداری (Radar Satellites):
این ماهواره‌ها از امواج راداری برای سنجش زمین استفاده می‌کنند که قابلیت کار در هر شرایط جوی و در شب و روز را دارند.
Sentinel-1 (اتحادیه اروپا): ماهواره‌ای با رادار با دهانه ترکیبی (Synthetic Aperture Radar – SAR) که می‌تواند تغییرات سطح زمین را با دقت بالا، حتی در شرایط ابری یا تاریک، اندازه‌گیری کند.
Radarsat (کانادا): این سری ماهواره‌ها برای پایش تغییرات سطح زمین و یخ‌ها در مناطق قطبی، و نیز برای بررسی تغییرات زیربنایی و مدیریت منابع طبیعی استفاده می‌شوند.
۳. ماهواره‌های پایش گازهای جوی (Atmospheric Monitoring Satellites):
این ماهواره‌ها به رصد و اندازه‌گیری گازهای جوی و تغییرات اقلیمی می‌پردازند.
GOSAT (ژاپن): ماهواره سنجش گازهای گلخانه‌ای که به طور خاص برای اندازه‌گیری غلظت گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسید کربن و متان طراحی شده است.
OCO-2 (آمریکا): ماهواره رصد دی‌اکسید کربن که به صورت تخصصی برای اندازه‌گیری غلظت CO2 و تعیین منابع و مخازن آن بر روی زمین استفاده می‌شود.
۴. ماهواره‌های اقیانوسی و جوی (Ocean and Atmospheric Satellites):
این ماهواره‌ها به رصد تغییرات سطح اقیانوس‌ها و جوی زمین می‌پردازند.
Jason (آمریکا و اروپا): ماهواره‌هایی که برای پایش ارتفاع سطح دریا و تغییرات اقیانوسی، از جمله پدیده‌های ال‌نینو و تغییرات اقلیمی، استفاده می‌شوند.
Aqua (آمریکا): ماهواره‌ای که داده‌های مربوط به چرخه آب زمین، دما و تغییرات دمایی اقیانوس‌ها و پوشش یخ‌های قطبی را جمع‌آوری می‌کند.
