برداشت از چاه‌های آب زیرزمینی تأثیر قابل‌توجهی بر تعادل سفره‌های آب زیرزمینی دارد. این منابع استراتژیک که برای مقابله با خشکسالی و کم‌آبی حیاتی هستند، در ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و کمبود بارش‌ها، بیش‌ازپیش مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. طی دهه‌های گذشته، با افزایش خشکسالی و پیشرفت فناوری حفر چاه‌ها، برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی شدت یافته است. بر اساس آمار، برداشت‌های مازاد از این منابع از دهه ۵۰ آغاز شده و تا امروز ادامه دارد، به طوری که در سال ۱۴۰۰ میزان کسری تجمعی مخازن آب زیرزمینی به ۱۴۳ میلیارد مترمکعب رسیده است.
در حال حاضر، ۵۵ درصد از آب مصرفی کشور از طریق منابع زیرزمینی تأمین می‌شود که ۸۵ درصد از این مقدار مربوط به چاه‌های مجاز است. با وجود این، وابستگی شدید برخی استان‌ها مانند کرمان، یزد و خراسان به آب‌های زیرزمینی، به بحران آبی منجر شده است. در بسیاری از مناطق، بیش از ۸۰ درصد از آب مصرفی از سفره‌های زیرزمینی برداشت می‌شود که این وضعیت تأثیرات مخربی بر منابع آب و محیط‌زیست داشته است.
برداشت بی‌رویه باعث شده است که سفره‌های زیرزمینی نتوانند به طور طبیعی تغذیه شوند، که این امر پیامدهای زیان‌باری همچون کاهش کیفیت آب، فرونشست زمین، شور شدن خاک، از بین رفتن پوشش گیاهی و نابودی اکوسیستم‌ها را در پی دارد. کاهش سطح آب زیرزمینی همچنین منجر به بروز پدیده فرونشست زمین در بسیاری از مناطق کشور شده که خسارات زیرساختی زیادی به همراه دارد.
از دیگر پیامدهای اجتماعی این بحران می‌توان به بیکاری کشاورزان، مهاجرت و افزایش حاشیه‌نشینی اشاره کرد. به دلیل کمبود آب، بسیاری از مناطق روستایی با معضلات اقتصادی و اجتماعی مواجه هستند که این مسائل به خارج از مناطق بحرانی نیز گسترش یافته است.
برای مقابله با این بحران، ضرورت دارد که برداشت‌های بی‌رویه از چاه‌ها کنترل شود و چاه‌های غیرمجاز مسدود شوند. نصب کنتور روی چاه‌های مجاز و اجرای دقیق قوانین مربوط به مدیریت منابع آب از جمله راهکارهایی است که می‌تواند در حل این بحران مؤثر باشد. همکاری همگانی مردم و نهادهای مرتبط نیز برای بهبود وضعیت منابع آب زیرزمینی ضروری است.
